Từ ngày 01/01/2026, hình thức nộp thuế khoán chính thức bị bãi bỏ đối với hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh. Đây là nội dung quan trọng được quy định tại khoản 6 Điều 10 Nghị quyết 198/2025/QH15, được Quốc hội ban hành ngày 17/5/2025. Theo đó, các hộ, cá nhân kinh doanh sẽ phải nộp thuế theo pháp luật về quản lý thuế hiện hành – tức là chuyển sang kê khai thuế hoặc thành lập doanh nghiệp.
Vấn đề đặt ra là: Sau khi bỏ thuế khoán, nên lựa chọn tiếp tục kinh doanh dưới hình thức hộ kinh doanh kê khai hay nên chuyển đổi thành doanh nghiệp?
Những thay đổi đáng chú ý từ Nghị quyết 198/2025/QH15
Bên cạnh việc bãi bỏ thuế khoán, Nghị quyết còn đưa ra loạt chính sách ưu đãi thuế đối với doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ, vừa và doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo:
Miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 2 năm, giảm 50% thuế trong 4 năm tiếp theo đối với startup.
Miễn thuế TNCN cho chuyên gia, nhà khoa học làm việc tại doanh nghiệp đổi mới sáng tạo.
Miễn lệ phí môn bài và một số loại phí, lệ phí khác từ 01/01/2026.
Đây là những động lực mạnh mẽ để hộ kinh doanh cá nhân cân nhắc chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp.
So sánh giữa hộ kinh doanh kê khai và doanh nghiệp
| Tiêu chí | Hộ KD nộp thuế kê khai | Doanh nghiệp |
|---|---|---|
| Chủ sở hữu | 1 cá nhân hoặc hộ gia đình | Từ 1 người trở lên |
| Trách nhiệm tài sản | Toàn bộ tài sản cá nhân | Trong phạm vi vốn góp |
| Hóa đơn | Bắt buộc xuất hóa đơn theo Nghị định 123/2020/NĐ-CP (sửa đổi bởi NĐ 70/2025) | Như hộ kinh doanh |
| Chế độ kế toán | Theo Thông tư 88/2021 hoặc Thông tư 133/2016 | Theo TT 200/2014 hoặc TT 133/2016 |
| Cách tính thuế | Dựa trên doanh thu và tỷ lệ % thuế theo ngành nghề: – Phân phối hàng hóa: 1% GTGT + 0.5% TNCN – Dịch vụ, xây dựng không NVL: 5% + 2% – Sản xuất, vận tải: 3% + 1.5% – Khác: 2% + 1% | – Thuế GTGT = GTGT đầu ra – đầu vào – Thuế TNDN = (Doanh thu – chi phí hợp lý) x 20% – Thuế TNCN với lao động nếu vượt mức miễn giảm |
| Xử phạt vi phạm thuế | Theo NĐ 125/2020/NĐ-CP (mức phạt bằng 1/2 doanh nghiệp) | Theo NĐ 125/2020/NĐ-CP |
Nên chọn mô hình nào sau khi bỏ thuế khoán?
🔹 1. Chọn hộ kinh doanh kê khai nếu:
➤ “Vẫn muốn giữ quy mô nhỏ, tự quản lý đơn giản”
Đặc điểm: Hộ kinh doanh phù hợp với những người kinh doanh nhỏ lẻ, hộ gia đình hoặc cá nhân tự vận hành mọi hoạt động.
Lý do chọn: Thủ tục hành chính, báo cáo tài chính, trách nhiệm pháp lý… đơn giản hơn nhiều so với doanh nghiệp.
Ví dụ: Cửa hàng tạp hóa, quán ăn nhỏ, dịch vụ giặt ủi, buôn bán online quy mô hộ gia đình.
➤ “Chưa cần mở rộng chi nhánh, huy động vốn”
Đặc điểm: Hộ kinh doanh không được phép mở chi nhánh, văn phòng đại diện và không được huy động vốn như công ty.
Ý nghĩa: Nếu hoạt động chỉ ở một địa điểm, không cần gọi vốn từ bên ngoài, mô hình hộ kinh doanh là lựa chọn hợp lý.
Lưu ý: Hạn chế phát triển về địa lý và quy mô kinh doanh.
➤ “Sẵn sàng thực hiện sổ sách kế toán và xuất hóa đơn thường xuyên”
Điều kiện mới: Khi bỏ thuế khoán, hộ kinh doanh kê khai sẽ bắt buộc thực hiện nghĩa vụ kế toán, lập sổ sách, kê khai và xuất hóa đơn như doanh nghiệp.
Thay đổi lớn: Trước đây hộ khoán không cần làm sổ sách chi tiết, nay bắt buộc phải thực hiện.
Lời khuyên: Chỉ nên chọn nếu bạn có thể (hoặc thuê người) đảm bảo công việc kế toán, tuân thủ thuế.
🔹 2. Chuyển sang doanh nghiệp nếu:
➤ “Muốn mở rộng quy mô, tăng tính chuyên nghiệp”
Doanh nghiệp có tư cách pháp nhân, dễ mở rộng hoạt động, mở chi nhánh, ký hợp đồng lớn và xây dựng thương hiệu mạnh.
Tính chuyên nghiệp cao: Có thể thuê nhân sự, bộ phận kế toán, marketing, vận hành theo mô hình bài bản hơn hộ kinh doanh.
➤ “Có kế hoạch huy động vốn, hợp tác lớn hoặc xuất khẩu”
Ưu điểm lớn nhất: Doanh nghiệp có thể huy động vốn từ nhiều nguồn như góp vốn, bán cổ phần, vay vốn dễ hơn do có tư cách pháp nhân.
Hợp tác, đầu tư: Đối tác thường chỉ hợp tác với doanh nghiệp (không phải hộ kinh doanh) vì ràng buộc pháp lý rõ ràng hơn.
Xuất khẩu: Hộ kinh doanh bị hạn chế khi làm việc với các đối tác quốc tế, ngân hàng hoặc xuất hóa đơn giá trị gia tăng.
➤ “Hưởng lợi từ các chính sách ưu đãi thuế cho doanh nghiệp giai đoạn 2025–2030”
Chính sách mới: Nghị quyết 198/2025/QH15 ưu đãi mạnh cho doanh nghiệp nhỏ, vừa và khởi nghiệp:
Miễn thuế TNDN 2 năm, giảm 50% trong 4 năm tiếp theo.
Miễn lệ phí môn bài.
Hỗ trợ chi phí đào tạo, chuyển đổi, đổi mới sáng tạo.
Ý nghĩa: Việc chuyển đổi sang doanh nghiệp không chỉ là tuân thủ pháp luật sau khi bỏ thuế khoán, mà còn mở ra cơ hội tiết kiệm chi phí và phát triển lâu dài.
✅ Tóm lại:
| Tình huống | Nên chọn mô hình |
|---|---|
| Muốn giữ mô hình nhỏ, ít ràng buộc pháp lý, tự vận hành | Hộ kinh doanh kê khai |
| Muốn phát triển chuyên nghiệp, hợp tác lớn, xuất khẩu, gọi vốn | Doanh nghiệp |
Việc lựa chọn mô hình không nên chỉ nhìn vào mức thuế, mà cần đánh giá toàn diện: từ khả năng quản lý, định hướng kinh doanh, đến tiềm năng mở rộng và nhu cầu thị trường.
Kết luận
Việc bỏ thuế khoán từ năm 2026 là bước tiến lớn trong việc minh bạch hóa hoạt động kinh doanh cá thể, tạo sân chơi bình đẳng giữa hộ và doanh nghiệp. Tuy nhiên, chuyển sang hộ kinh doanh kê khai hay thành lập doanh nghiệp phụ thuộc vào định hướng phát triển và khả năng quản trị của từng cá nhân, hộ gia đình.
Nếu bạn đang cân nhắc lựa chọn mô hình phù hợp cho mình, hãy đánh giá kỹ về quy mô, ngành nghề, nhu cầu xuất hóa đơn, chi phí vận hành và định hướng dài hạn. Cần thiết, hãy tham khảo thêm ý kiến từ kế toán, luật sư hoặc chuyên gia thuế để có quyết định đúng đắn và tối ưu.
Gọi cho chúng tôi để được hỗ trợ:
Chúng tôi sẵn lòng hỗ trợ bạn trong mọi vấn đề liên quan đến đăng ký kinh doanh và các thủ tục hành chính khác.
