Trong nỗ lực cải thiện môi trường đầu tư, nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh và giảm thiểu áp lực hành chính lên khu vực kinh tế tư nhân, Nghị quyết 198/2025/QH15 của Quốc hội đã đưa ra một trong những nguyên tắc quan trọng: Không được thanh tra doanh nghiệp quá 1 lần trong năm, trừ một số trường hợp đặc biệt.
1. Quy định cụ thể về giới hạn số lần thanh tra
Tại Điều 4 Nghị quyết 198/2025/QH15, quy định rõ:
Số lần thanh tra đối với mỗi doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh không được quá 01 lần trong năm.
Trường hợp ngoại lệ duy nhất: Khi có dấu hiệu vi phạm rõ ràng, cơ quan có thẩm quyền có thể tiến hành thanh tra lần thứ hai (hoặc nhiều hơn nếu có căn cứ xác đáng).
Tương tự, số lần kiểm tra, kể cả kiểm tra liên ngành cũng không được vượt quá 01 lần/năm, trừ khi phát hiện vi phạm cụ thể.
2. Ý nghĩa thực tiễn đối với doanh nghiệp
Quy định này mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp:
Giảm gánh nặng thanh tra, kiểm tra chồng chéo – vốn là một trong những nỗi lo của nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Ổn định môi trường sản xuất – kinh doanh: Giúp doanh nghiệp yên tâm vận hành, tập trung đầu tư mở rộng và nâng cao hiệu quả.
Minh bạch hóa hoạt động của các cơ quan quản lý nhà nước: Tránh tình trạng lạm dụng thanh tra để gây khó dễ hoặc làm phiền doanh nghiệp.
Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra yêu cầu cao hơn về tuân thủ pháp luật đối với doanh nghiệp. Doanh nghiệp cần chủ động chuẩn bị và sẵn sàng hợp tác khi có thanh tra, đồng thời duy trì hồ sơ kế toán, tài chính, nhân sự minh bạch, đầy đủ để tránh bị phát hiện vi phạm dẫn đến phải chịu thanh tra thêm lần nữa trong năm.
Nguyên tắc thanh tra, xử lý vi phạm theo Nghị quyết 198/2025/QH15
Bên cạnh việc giới hạn số lần thanh tra, Nghị quyết 198 còn đề ra nhiều nguyên tắc xử lý vi phạm và giải quyết vụ việc nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của doanh nghiệp và bảo đảm sự công bằng trong thực thi pháp luật.
3. Những nguyên tắc cơ bản khi xử lý vi phạm
Phân định rõ trách nhiệm giữa pháp nhân và cá nhân: Đảm bảo không “chụp mũ” cả doanh nghiệp nếu chỉ một cá nhân sai phạm.
Ưu tiên biện pháp hành chính, kinh tế thay vì hình sự: Với các vi phạm dân sự, kinh tế, doanh nghiệp được tạo cơ hội chủ động khắc phục trước khi bị xử lý hình sự.
Không áp dụng hồi tố bất lợi: Không được sử dụng quy định pháp luật mới để xử lý hành vi xảy ra trước khi quy định đó có hiệu lực nếu điều đó gây bất lợi cho doanh nghiệp.
Bảo đảm nguyên tắc suy đoán vô tội trong quá trình điều tra, xét xử.
4. Bảo vệ tài sản và quyền lợi doanh nghiệp khi có tố tụng
Việc niêm phong, kê biên, phong tỏa tài sản phải đúng thẩm quyền, trình tự, thủ tục và tương xứng với thiệt hại ước tính, tránh ảnh hưởng quá lớn đến hoạt động kinh doanh.
Nếu có các tài sản hợp pháp không liên quan đến hành vi vi phạm, thì phải được phân biệt rõ ràng và không bị xử lý chung.
Tài sản tạm giữ cần sớm được xử lý, tránh để thất thoát, mất giá trị, ảnh hưởng đến quyền lợi doanh nghiệp và dòng tiền hoạt động.
Doanh nghiệp cần làm gì để hưởng lợi từ quy định mới?
Rà soát toàn bộ hồ sơ pháp lý, tài chính, nhân sự để bảo đảm tuân thủ đầy đủ quy định pháp luật.
Chủ động ứng xử minh bạch với cơ quan chức năng, phối hợp cung cấp thông tin nếu được thanh tra.
Ghi nhận bằng văn bản nếu có dấu hiệu thanh tra, kiểm tra quá 1 lần/năm để kiến nghị, khiếu nại theo đúng quy định.
Huấn luyện cán bộ, quản lý về pháp luật doanh nghiệp và kỹ năng tiếp đoàn thanh tra để tránh vi phạm hình thức hoặc bị ghi nhận thông tin không chính xác.
Kết luận
Việc giới hạn không thanh tra doanh nghiệp quá 1 lần/năm theo Nghị quyết 198 là bước tiến lớn trong cải cách thủ tục hành chính, góp phần thúc đẩy kinh tế tư nhân. Tuy nhiên, để tận dụng tốt quyền lợi này, doanh nghiệp cần hiểu rõ quy định, có hệ thống quản trị pháp lý – nội bộ minh bạch và luôn chủ động tuân thủ pháp luật.
Gọi cho chúng tôi để được hỗ trợ:
Chúng tôi sẵn lòng hỗ trợ bạn trong mọi vấn đề liên quan đến đăng ký kinh doanh và các thủ tục hành chính khác.
