Thành lập hộ kinh doanh cá thể là một phương thức kinh doanh phổ biến và đơn giản tại Việt Nam. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn từng bước về quy trình và hồ sơ cần thiết để thành lập hộ kinh doanh cá thể, cùng với 7 điều cần lưu ý quan trọng để tránh các rủi ro khi làm thủ tục xin giấy phép.
Cơ sở pháp lý:
- Nghị định số 01/2021/NĐ-CP ngày 04/01/2021 về đăng ký doanh nghiệp.
- Thông tư số 01/2021/TT-BKHĐT ngày 16 tháng 3 năm 2021 hướng dẫn về đăng ký doanh nghiệp;
- Thông tư số 23/2023/ TT-BKHĐT ngày 18 tháng 4 năm 2023 sửa đổi một số điều của Thông tư số 01/2021/TT-BKHĐT ngày 16 tháng 3 năm 2021 hướng dẫn về đăng ký doanh nghiệp.
Phân biệt hộ kinh doanh và công ty
Những điểm khác biệt cơ bản giữa hộ kinh doanh và công ty
Cả công ty và hộ kinh doanh cá thể đều là những loại hình tổ chức kinh tế được thành lập theo những trình tự, thủ tục nhất định theo quy định của pháp luật và đều có mục đích hoạt động là sinh lợi nhuận cho chủ sở hữu và các thành viên trong tổ chức.
Ngoài ra, công ty và hộ kinh doanh cá thể vẫn có những đặc điểm khác biệt như sau:
| Nội dung | Hộ kinh doanh | Công ty |
| Đặc điểm chủ thể thành lập | Cá nhân, thành viên hộ gia đình là công dân Việt Nam có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015 (quy định tại khoản 1 Điều 80 Nghị định 01/2021/NĐ-CP) | Các tổ chức, cá nhân đều có quyền thành lập và quản lý công ty tại Việt Nam theo quy định của pháp luật doanh nghiệp (Trừ những đối tượng được quy định tại khoản 2 Điều 17 Luật Doanh nghiệp năm 2020) |
| Đặc điểm quy mô | Hộ kinh doanh cá thể có quy mô nhỏ (sử dụng dưới 10 lao động), việc kinh doanh phải được tiến hành tại một địa điểm cố định để đăng ký kinh doanh, có thể là nơi đăng ký hộ khẩu thường trú, nơi tạm trú hoặc địa điểm thường xuyên diễn ra hoạt động kinh doanh nhất. Nếu buôn bán lưu động hoặc kinh doanh ngoài địa điểm đã đăng ký thì hộ kinh doanh phải thông báo cho cơ quan thuế, quản lý kinh doanh, … Hộ kinh doanh chỉ được kinh doanh một ngành, nghề như đã đăng ký và được ghi nhận trên Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh. | Tại Điều 7 Luật Doanh nghiệp năm 2020, công ty được tự do kinh doanh trong những ngành, nghề mà pháp luật không cấm; tự chủ kinh doanh và tự do lựa chọn hình thức tổ chức kinh doanh; chủ động lựa chọn địa điểm kinh doanh; không bị giới hạn về quy mô và vốn; công ty được phép xuất khẩu, nhập khẩu; tuyển dụng, thuê và sử dụng lao động theo quy định của pháp luật lao động. |
| Số lượng lao động | Hộ kinh doanh cá thể giới hạn lao động không quá 10 người. | Số lượng lao động không bị hạn chế. Mỗi hình thức công ty sẽ có những yêu cầu khác nhau về số lượng thành viên. |
| Điều kiện kinh doanh | Hộ kinh doanh cá thể được thành lập khi thuộc vào một số trường hợp nhất định Hộ gia đình sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp, làm muối và những người bán hàng rong, quà vặt, buôn chuyến, kinh doanh lưu động, làm dịch vụ có thu nhập thấp không phải đăng ký, trừ trường hợp kinh doanh các ngành, nghề có điều kiện. Các cá nhân, hộ gia đình khác có nghĩa vụ đăng ký hộ kinh doanh theo quy định tại khoản 1 Điều 87 Nghị định 01/2021/NĐ-CP. Hộ kinh doanh không có tư cách pháp nhân và không có con dấu. | Công ty bắt buộc phải đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật doanh nghiệp hiện hành tùy thuộc vào từng hình thức công ty công ty phải có con dấu, được sử dụng trong trường hợp được pháp luật quy định hoặc các bên giao dịch có thỏa thuận về việc sử dụng con dấu. |
| Chế độ trách nhiệm | Cá nhân hoặc một nhóm người hoặc một hộ gia đình đăng ký hoạt động hộ kinh doanh chịu trách nhiệm vô hạn bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh của hộ kinh doanh. | Hầu hết các công ty chịu trách nhiệm hữu hạn trong phạm vi số vốn góp vào công ty. Tùy từng hình thức công ty mà pháp luật quy định khác nhau. |
Ưu điểm của hộ kinh doanh và công ty
Ưu điểm của loại hình hộ kinh doanh:
- Thủ tục đơn giản và tiết kiệm thời gian: Thành lập hộ kinh doanh có thể được hoàn thành một cách nhanh chóng và đơn giản hơn so với việc thành lập công ty.
- Quản lý dễ dàng: Với số lượng ít thành viên, chủ yếu là các thành viên trong cùng một hộ gia đình, việc quản lý và điều hành hoạt động kinh doanh trở nên đơn giản và linh hoạt hơn.
- Không bị ràng buộc về vốn: Hộ kinh doanh không phải tuân theo các quy định về vốn như các công ty, cho phép họ kinh doanh với số vốn ít hay nhiều tùy thuộc vào nhu cầu và khả năng tài chính.
- Thuế và lệ phí ổn định: Hộ kinh doanh thường đóng mức thuế khoán cố định hàng tháng, và lệ phí môn bài phụ thuộc vào doanh thu hàng năm, giúp họ dễ dàng dự đoán và quản lý tài chính.
Ưu điểm của loại hình công ty:
- Tư cách pháp nhân: Các công ty được công nhận là các thực thể pháp lý độc lập, có quyền phát hành hóa đơn và sở hữu con dấu pháp nhân, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh doanh.
- Khả năng huy động vốn cao hơn: Công ty có khả năng huy động vốn từ nhiều nguồn khác nhau như phát hành cổ phiếu, trái phiếu và vay vốn từ các tổ chức tín dụng.
- Chủ sở hữu không chịu trách nhiệm cá nhân: Chủ sở hữu chỉ chịu trách nhiệm về phần vốn đã góp vào công ty, không phải sử dụng tài sản cá nhân để đảm bảo cho công ty.
- Khả năng mở rộng kinh doanh: Công ty có thể mở rộng kinh doanh bằng cách mở thêm chi nhánh hoặc địa điểm kinh doanh tại các địa chỉ khác.
- Ưu đãi về vay vốn và thuế: So với các loại hình kinh doanh khác, công ty thường được ưu đãi hơn về vay vốn và các chính sách thuế.
Nhược điểm của hộ kinh doanh và công ty
Nhược điểm của loại hình hộ kinh doanh:
- Không có tư cách pháp nhân và con dấu pháp nhân: Điều này khiến cho hộ kinh doanh không thể thực hiện một số giao dịch pháp lý một cách thuận tiện như công ty có tư cách pháp nhân.
- Chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản cá nhân: Chủ sở hữu hộ kinh doanh phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh của hộ, điều này khiến họ phải cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định thành lập hộ kinh doanh.
- Hạn chế về quy mô và mở rộng: Hộ kinh doanh không thể mở chi nhánh, văn phòng đại diện hay địa điểm kinh doanh như các công ty, điều này có thể làm hạn chế sự phát triển và mở rộng hoạt động kinh doanh của họ.
- Khó khăn trong huy động vốn và thu hút khách hàng: Do quy mô nhỏ và không có tư cách pháp nhân, hộ kinh doanh thường gặp khó khăn trong việc huy động vốn từ bên ngoài và thu hút khách hàng.
- Hạn chế về số lượng lao động: Hộ kinh doanh bị giới hạn về số lượng lao động không quá 10 người, điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng mở rộng quy mô hoạt động kinh doanh.
- Không được xuất hoá đơn giá trị gia tăng (VAT): Hộ kinh doanh không được xuất hóa đơn VAT và không được khấu trừ thuế VAT, điều này có thể làm hạn chế nguồn khách hàng và đầu tư.
Nhược điểm của loại hình công ty:
- Thủ tục thành lập phức tạp: Quy trình đăng ký thành lập công ty thường phức tạp và tốn nhiều thời gian hơn so với hộ kinh doanh.
- Cần tuân thủ các quy định về quản lý và giám sát: Công ty cần tuân thủ nhiều quy định về quản lý và giám sát hơn, điều này có thể tạo ra nhiều khó khăn và rủi ro.
- Nhiều nghĩa vụ thuế: Công ty phải đóng nhiều loại thuế khác nhau như thuế môn bài, thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế thu nhập cá nhân.
- Thủ tục giải thể phức tạp: Quy trình giải thể công ty thường phức tạp và kéo dài hơn so với hộ kinh doanh.
Tạm kết
Toàn bộ bài viết trên đây hy vọng đã làm rõ những thắc mắc của bạn đọc khi phân biệt hộ kinh doanh và công ty. Mỗi một loại hình đều có những ưu và nhược điểm nhất định. Mong rằng bạn sẽ lựa chọn được loại hình kinh doanh phù hợp với mục tiêu và định hướng của bản thân nhất.
Hồ sơ thành lập Hộ kinh doanh:
Để thành lập hộ kinh doanh cá thể, bạn cần chuẩn bị một hồ sơ đầy đủ gồm các giấy tờ sau:
- Giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh: Đây là một tài liệu mô tả yêu cầu và thông tin cần thiết để đăng ký hộ kinh doanh.
- Bản sao hợp lệ CMND/CCCD/hộ chiếu của chủ hộ kinh doanh: Để xác minh danh tính của chủ hộ kinh doanh, bạn cần cung cấp bản sao hợp lệ của giấy tờ tùy thân này.
- Bản sao hợp đồng thuê nhà, hợp đồng mượn nhà hoặc sổ đỏ (nếu có): Nếu chủ hộ đứng tên địa chỉ hộ kinh doanh, bạn cần cung cấp bản sao hợp đồng thuê nhà, hợp đồng mượn nhà hoặc sổ đỏ để xác nhận quyền sở hữu hoặc sử dụng địa chỉ này.
Trong trường hợp các thành viên trong hộ gia đình cùng góp vốn đăng ký hộ kinh doanh, bạn cần thêm các giấy tờ sau:
- Bản sao hợp lệ CMND/CCCD/hộ chiếu của thành viên hộ gia đình: Để xác minh danh tính của các thành viên trong hộ gia đình.
- Bản sao hợp lệ biên bản họp thành viên hộ gia đình: Đây là một tài liệu ghi lại quyết định thành lập hộ kinh doanh của các thành viên trong hộ gia đình.
- Bản sao hợp lệ văn bản ủy quyền của các thành viên hộ gia đình cho một thành viên làm chủ hộ kinh doanh: Nếu một thành viên được ủy quyền làm chủ hộ kinh doanh, các thành viên khác cần cung cấp văn bản ủy quyền này.
- Văn bản ủy quyền cho người nộp hồ sơ (nếu có): Trong trường hợp người nộp hồ sơ không phải là chủ hộ hoặc thành viên được ủy quyền, cần có văn bản ủy quyền để đại diện trong việc nộp hồ sơ.
- Bản sao hợp lệ chứng chỉ hành nghề (nếu có): Nếu hoạt động kinh doanh yêu cầu chứng chỉ hành nghề, bạn cần cung cấp bản sao hợp lệ của chứng chỉ này.
Chuẩn bị và nộp đầy đủ các giấy tờ trên là bước quan trọng để đảm bảo việc đăng ký hộ kinh doanh cá thể được thực hiện một cách thuận lợi và hợp pháp.
Tải trọn bộ hồ sơ tại đây: 
Gọi cho chúng tôi để được hỗ trợ:
Chúng tôi sẵn lòng hỗ trợ bạn trong mọi vấn đề liên quan đến đăng ký kinh doanh và các thủ tục hành chính khác.
